Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü, Türkiye'nin deprem erken uyarı sistemini güçlendirmek amacıyla önemli bir adım attı. 27 Ekim 2023 tarihinde Balıkesir'in Sındırgı ilçesinde meydana gelen 6,1 büyüklüğündeki deprem sırasında test edilen yeni erken uyarı sistemi, İstanbul'da sarsıntı hissedilmeden 37 saniye önce alarm verdi. Kandilli Rasathanesi Müdürü Prof. Dr. Nurcan Meral Özel, bu sistemin Türkiye genelinde etkin hale getirilmesi için altyapının genişletileceğini belirtti.
Erken Uyarı Sisteminin İlk Testi Başarılı Oldu
Prof. Dr. Özel, Marmara ve Batı Anadolu için geliştirilen erken uyarı sisteminin son 3,5 aydır test edildiğini ifade etti. İstanbul ve çevresindeki şehirlerin test bölgesi olarak seçildiği sistem, mevcut istasyon altyapısını kullanarak çalışmaktadır. Kandilli Rasathanesi, Sındırgı depreminde sistemin başarıyla çalıştığını kaydetti. İstanbul'un merkez üssüne yaklaşık 210 kilometre mesafede bulunan bu deprem sırasında, sarsıntı hissedilmeden önce uyarı sinyali gönderilmesi, sistemin etkinliğini gösteriyor.
Marmara ve Ege Bölgesi Fayları Arasındaki Farklar
Prof. Dr. Özel, Ege Bölgesi'ndeki depremlerin farklı bir tektonik sistem içinde meydana geldiğini ve bu bölgedeki fayların Kuzey Anadolu Fay Zonu'ndan farklı mekanizmalara sahip olduğunu vurguladı. Sındırgı, Simav, Kütahya ve Balıkesir’deki fay zonlarının Marmara'daki sistemle aynı olmadığını belirten Özel, gerilme mekanizmalarının da birbirinden farklı olduğunu ifade etti. Özellikle Sındırgı segmentinin, Simav Fay Zonu'nun kuzeybatı kesimini oluşturduğunu ve yaklaşık 36 kilometre uzunluğunda olduğunu belirtti.
Marmara Denizi'nde Tsunami Riskleri
Kandilli Rasathanesi, Marmara Denizi'nde tsunami erken uyarı çalışmaları yürütmektedir. 5,5 büyüklüğünün üzerindeki kıyıya yakın depremler sonrası bilgi mesajları yayımlayan Özel, Marmara'nın kapalı bir havza olması nedeniyle büyük dalgalar beklenmediğini, ancak 30 santimetrelik bir su yükselmesinin bile hasar yaratabileceğini dile getirdi. Ayrıca, Ganos Fayı gibi kritik segmentlerin de düzenli olarak izlenerek olası riskler hakkında bilgi verileceği ifade edildi.
Gano Fayı ve Potansiyel Tehditler
Tekirdağ yakınlarındaki Ganos Fayı'nın durumu hakkında bilgi veren Özel, bu fayın Kuzey Anadolu Fay Zonu'nun en batı ucundaki kritik bir segment olduğunu belirtti. 1912 yılında büyük bir deprem üreten Ganos Fayı'nın kısa vadede yeniden kırılma potansiyelinin düşük olduğunu söyleyen Özel, bölgedeki hareketleri izlemek için derin kuyu ve yüzey istasyonlarının kurulduğunu kaydetti. Fayın yeniden kırılması durumunda, Şarköy, Mürefte, Ganos ve Gaziköy gibi yerleşim yerlerinin doğrudan etkileneceği uyarısında bulundu.
Kandilli Rasathanesi'nin bu çalışmalarla, Türkiye genelinde deprem riski taşıyan bölgelerde erken uyarı sisteminin etkinliğini artırma hedefi, toplumun güvenliğini sağlamada önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.
